Plastic: we maken er een soep van. Eet smakelijk

Plastic, we kunnen niet meer zonder. we gooien het plastic net zo makkelijk weg : de plastic zakken die we in de loop van ons leven verzamelen, lege waterflesjes, doppen, plastic verpakkingsmateriaal en andere voorwerpen van plastic. een deel van dit afval komt uiteindelijk in de oceanen terecht en via de vissen belandt het op ons bord. “eet smakelijk”…!

Plastic Soep. Een prachtig vormgegeven boek geschreven door Jesse Goossens, gaat over dit enorme afvalprobleem. “Daar waar Al Gore in The Inconvenient Truth de klimaatverandering op kaart heeft gezet, wil het boek Plastic Soep dat doen met de gevolgen van plastic vervuiling voor onze oceanen, het milieu en onze gezondheid”. Zo luidt de pakkende tekst bij de aankondiging van het boek op de website van Jesse Goossens. Prinses Irene met haar belangstelling voor natuur en spiritualiteit schrijft het voorwoord in het boek en ondertekent als ambassadrice van het Dolphin Fund. “Hoe krijgen we het toch voor elkaar om er met z’n allen zo’n soep van te maken”? Vraagt ze zich af.

Jesse Goossens is een veelzijdige, maatschappelijk geëngageerde vrouw. Na haar studie Nederlandse taal en letterkunde, heeft ze o.a. gewerkt voor de radio, voor enkele uitgevers en voor het theater. Daarnaast heeft ze ook boeken geschreven, zoals “Right To Play” (hoopgevende verhalen uit vluchtelingenkampen en traumagebieden in Palestina, Rwanda en Mali); “Vrouwen die de wereld veranderen” (portretten van voorvechtsters voor een sociaal rechtvaardiger wereld) en bijvoorbeeld ook een boek over de geschiedenis van het Tuschinski Theater.

Vreemd is het dan ook niet dat haar Uitgever, Lemniscaat, Goossens benadert om over het probleem plastic soep een boek te schrijven. Aanleiding voor deze opdracht is een project dat op 22 april 2009 van start ging: A Convenient Truth, ofwel ACT. Jonge Nederlandse wetenschappers gaan op zoek naar oplossingen voor de belangrijkste wereldproblemen en brengen de gevonden oplossingen in de praktijk. De plastic soep is het eerste probleem waarover de wetenschappers zich zullen buigen. Eerst moest er een boek komen waar het probleem geïntroduceerd werd en waarin de oplossingen die er over de hele wereld al op zijn gevonden of zijn bedacht, werden beschreven. En dat boek werd plastic soep.

Goossens richt zich in haar boek met name op de Great Pacific Garbage Patch, de plastic deeltjes die in het noordelijk deel van de Stille Oceaan drijven. De soep, ook wel drijvende afvaleilanden van plastic genoemd, bevindt zich in een zogenaamde gyre, een plek in de oceaan waar verschillende zeestromen in een gigantische cirkelvormige beweging bij elkaar komen. Dit gebied is door Charles Moore bij toeval in 1997 ontdekt toen hij met zijn catamaran door de Noord-Pacifische Gyre zeilde. Plastic van over de hele wereld stroomt naar deze plek toe door de verschillende oceaanstromen. Vermoedelijk zijn er meer van dit soort verzamelplekken in de oceanen en zeeën. Het wordt ook wel een afvalkerkhof genoemd. Je vindt er niet de “verse” stukken plastic afval (waterflesjes, tasjes) maar het plastic afval in kleine deeltjes. Tachtig procent van al deze vervuiling is afkomstig van land, de rest is van schepen afkomstig. De drijvende plastic deeltjes lijken sterk op plankton en worden opgegeten door vogels, vissen en andere dieren. Zodoende komt het plastic met giftige stoffen terecht in de voedselketen met schadelijke gevolgen voor mens en milieu.

De schrijfster wil niemand aanwijzen als dé schuldige voor het probleem. Wél wijst ze op de grote rol van de plasticindustrie. In een interview met het weekblad De Groene Amsterdammer noemt ze de plasticindustrie zelfs “plastic maffia” waarbij ze een vergelijking maakt tussen de plasticindustrie en de tabakindustrie. De tabakindustrie heeft ook jaren lang onderzoeken gesubsidieerd die moesten bewijzen dat roken niet schadelijk was. In haar boek komt het er uiteindelijk op neer dat iedereen verantwoordelijk is voor het ontstaan van deze immense hoeveelheid plastic afval: consumenten, producenten en overheden zijn met z’n allen verantwoordelijk.

Oplossingen die in het boek worden besproken variëren van macro- tot microniveau. De Verenigde Naties (VN), overheden, producenten, wetenschappers en consumenten kunnen ieder bijdragen aan een oplossing voor het probleem. Als oplossing kan gedacht worden aan o.a. het recyclen van plastic, het verbieden van plastic dat bestemd is voor eenmalig gebruik (plastic zakken, wegwerpbestek) en het ontwikkelen van andere soorten plastic waar geen gifstoffen meer inzitten en dat zo lang mogelijk gebruikt kan worden.

In het boek worden interviews met deskundigen, wetenschappers, idealisten, vertegenwoordigers van de plasticindustrie en beleidsmakers uit een aantal landen afgewisseld met blogs waarin ze haar indrukken beschrijft. Bladerend door het kleurige en van mooie illustraties voorziene boek, zou je niet denken dat het boek over zo’n omvangrijk probleem gaat. Het was de bedoeling van de schrijfster dan ook niet om er een ellendig verhaal van te maken. Wel krijg je als lezer een impressie hoe immens het probleem is en word je zó met de feiten op de neus gedrukt dat je als lezer/consument de motivatie krijgt om zelf iets aan het plastic afval te doen, waarvoor de schrijfster ook een aantal oplossingen aanreikt. Zelf denkt Goossens dat Plastic Soep geen antiplasticboek is geworden, maar ze durft inmiddels wel te beweren dat de plasticvervuiling op z’n minst een even groot vraagstuk is als de klimaatcrisis.

Goossens noemt het boek Plastic Soep een eerste verkenning. Aangezien ze slechts drie maanden de tijd had om dit boek te schrijven over een voor haar nog onbekend onderwerp, heeft ze in korte tijd veel boven water gehaald aan informatie.

Plastic soep. Overal in de wereld worden oplossingen bedacht en zijn mensen al bezig om bijvoorbeeld stranden schoon te maken. Minister Cramer trok eind oktober 2009 bij de EU aan de bel om actie te ondernemen tegen gebieden met ‘plastic soep’. In Nederland wordt eindelijk gestart met het gescheiden inzamelen van het plastic afval en ook recycling krijgt de aandacht. Het is een begin om iets aan het probleem te doen.

Video Plastic Soep:

---

Plastic Soep
Jesse Goossens
Lemniscaat, 2009

ISBN: 978 90 477 0177 4

Links:

http://www.plasticsoep.nl
http://www.algalita.org
http://www.jessegoossens.nl
http://www.imares.wur.nl/NL/onderzoek/dossiers/plasticafval/
http://www.ikprikmee.nl/media/PDF/Plastic-soep-NRCnext.pdf
http://www.ikprikmee.nl/
http://www.zwervendlangszee.nl/

http://www.kimointernational.org/Portals/0/Files/Annual%20General%20Meeting/Drifting%20Along%20the%20Seashore.pdf

http://www.kimointernational.org/Home.aspx

http://www.chrisjordan.com/current_set2.php?id=11

Message from the Gyre

These photographs of albatross chicks were made in September, 2009, on Midway Atoll, a tiny stretch of sand and coral near the middle of the North Pacific. The nesting babies are fed bellies-full of plastic by their parents, who soar out over the vast polluted ocean collecting what looks to them like food to bring back to their young. On this diet of human trash, every year tens of thousands of albatross chicks die on Midway from starvation, toxicity, and choking. To document this phenomenon as faithfully as possible, not a single piece of plastic in any of these photographs was moved, placed, manipulated, arranged, or altered in any way. These images depict the actual stomach contents of baby birds in one of the world’s most remote marine sanctuaries, more than 2000 miles from the nearest continent.